Klimaat is een zeer breed thema. Onder ‘beleid & verbreding’ hebben we het enerzijds over algemeen beleid en anderzijds over overkoepelende projecten, die inzetten op meerdere klimaatthema’s.

Beleid

Klimaatplannen in ons werkingsgebied

In 2018 sloegen SOLVA, de Provincie en Streekoverleg de handen in elkaar om te komen tot een doorgedreven regionale en ambitieuze klimaataanpak.  De urgentie was groot, de motivatie om er wat aan te doen was dat ook.

Met het project Klimaatgezond Zuid-Oost-Vlaanderen (KGZOV) wilden de initiatiefnemers de neuzen in dezelfde klimaatrichting laten kijken.  Alle gemeenten die instapten in het project KGZOV ondertekenden het Europees Burgemeestersconvenant.  Het kwam er nu op aan die Europese doelen te vertalen op maat van de steden en gemeenten in Zuid-Oost-Vlaanderen.

Het regionaal klimaatplan ZOV

13 gemeenten (Brakel, Denderleeuw, Erpe-Mere, Geraardsbergen, Haaltert, Herzele, Lede, Lierde, Maarkedal, Ronse, Sint-Lievens-Houtem, Zottegem en Zwalm) werkten samen aan de opmaak van één groot regionaal klimaatplan om de CO2-uitstoot op hun grondgebied terug te dringen met 40% tegen 2030 en om de nodige aanpassingen die nodig zijn bij klimaatverandering te realiseren.

Voorlopers

De 5 voorlopers Aalst, Kluisbergen, Kruisem, Ninove en Oudenaarde hadden reeds een klimaatplan om 20% CO2-uitstoot te reduceren tegen 2020. Zij maakten later een nieuw plan op met verstrengde doelstelling (nl. 40%) tegen 2030.

Zij deden het alleen

Drie gemeenten die niet in het regionaal klimaatplan stapten, maakten hun eigen klimaatplan op.  De klimaatplannen van Horebeke, Wortegem-Petegem en Oosterzele werden samen met de Provincie opgemaakt en in 2021 afgerond.

Lees meer over:

Burgemeestersconvenant

Het Burgemeestersconvenant is een document dat lokale besturen vrijwillig ondertekenen om zich te engageren voor een beter klimaat.

Het Burgemeestersconvenant is een Europees initiatief, het Covenant of Mayors, en heeft dus een belangrijke uitstraling. Het brengt duizenden lokale besturen samen die vrijwillig het engagement aangaan om EU klimaat- en energiedoelstellingen te behalen. Het is geen vrijblijvend charter. De Europese Unie volgt op of de gemeente haar engagementen nakomt. Het convenant telt bijna 8.000 ondertekenaars met een impact op 230 miljoen inwoners.

Drie versies, drie horizonten

Ondertussen bestaan er verschillende hernieuwde versies van het Burgemeestersconvenant.

In het eerste Burgemeestersconvenant 2020 engageerden ondertekenaars zich om tegen 2020 ten minste de lokale uitstoot van broeikasgassen met 20% te laten dalen.  Aalst bijvoorbeeld was er als eerste stad bij om zich achter deze doelstellingen te scharen.

In 2015 werd een nieuw convenant gelanceerd, het Burgemeestersconvenant 2030.  De ondertekenaars van dat convenant engageerden zich om een duurzaam energie- en klimaatactieplan op te maken waarbij het de ambitie was om de CO2-uitstoot te laten dalen met 40% tegen 2030 en acties rond klimaatadaptatie uit te voeren.  Het project Klimaatgezond Zuid-Oost-Vlaanderen had net de opmaak van deze plannen tot doelstelling.  En dat lukte, uiteindelijk maakten alle gemeenten een klimaatplan op. Dertien gemeenten sloten zich aan bij de opmaak van 1 groot regionaal klimaatplan met horizon 2030, met aandacht voor lokale en regionale maatregelen.

De vijf gemeenten die in 2018 al een klimaatactie- of energieactieplan met horizon 2020 hadden (Aalst, Kruisem, Kluisbergen, Ninove, Oudenaarde) maakten een nieuw plan op met horizon 2030. En de drie laatste gemeenten (Horebeke, Oosterzele en Wortegem-Petegem) schreven een eigen klimaatactieplan met lokale en regionale acties tegen 2030.

Op 21 april 2023 werd het Burgemeestersconvenant 2050 gelanceerd. De Europese ambities zijn verhoogd, de Europese Unie wil namelijk in 2050 klimaatneutraal worden. Ook het doel om broeikasgassen te verminderen werd aangescherpt. Gemeenten die het Burgemeestersconvenant 2050 ondertekenden willen nu 55% minder broeikasgassen uitstoten tegen 2030. Ze willen hun regio’s sneller koolstofvrij maken. Ook willen ze hun burgers veilige, betaalbare en duurzame energie aanbieden om zo hun te verzekeren van een betere toekomst. Het doel is een eerlijk, klimaatneutraal Europa met veerkrachtige en koolstofarme steden voor de burgers.

Meer info over het Convenant en alle ondertekenaars vind je op www.burgemeestersconvenant.eu

LEKP (Lokaal Energie-en Klimaatpact)

 

Europa wil tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent worden via het ‘Fit for 55’-pakket. Vlaanderen gelooft in lokale verankering van het klimaatbeleid en lanceerde daarvoor in 2021 het Lokaal Energie-en Klimaatpact.  Vlaanderen wil via deze engagementsverbintenis de gemeenten financieel ondersteunen om heel concrete maatregelen nemen om de klimaatuitdagingen het hoofd te bieden. Ondertussen zijn er al verschillende versies van het pact.

Versie 1.0

In de eerste versie, zijn er 16 doelstellingen die moeten zorgen voor een beter klimaat. Ze kunnen onderverdeeld worden in twee delen. Een eerste deel heeft betrekking op gemeentelijke gebouwen en beleid.  Zo is het bijvoorbeeld de bedoeling dat er wordt ingezet op CO2 -reductie, energiebesparing en verledding van openbare verlichting. In het tweede deel zijn naast de gemeente zelf, ook burgers aan zet. In het LEKP ligt de focus op vier thema’s: vergroening, inzetten op hernieuwbare energie en renovatie, duurzame mobiliteit en aanpakken van de droogte- en waterproblematiek.

Om die doelstellingen te helpen realiseren biedt Vlaanderen financiële ondersteuning aan. Er wordt gewerkt met co-financiering van 50%.

SOLVA neemt de rol op van lokaal aanspeekpunt voor LEKP-gerelateerde vragen en koppelt bezorgdheden terug naar Vlaanderen.  Op het regionetwerk Klimaat- en Energie wordt informatie gedeeld en inspireren gemeenten elkaar.  SOLVA stemt haar dienstverlening af op de vraag voor ondersteuning die de gemeenten hebben.

LEKP 2.0

Omwille van verhoogde doelstellingen vanuit Europa en de energiecrisis die ook in Vlaanderen voelbaar is, ontwikkelde ABB een nieuwe versie van het klimaatpact in juli 2022.

Bij versie 2.0 werden 6 doelstellingen aangescherpt om de transitie te versnellen.

  1. De doelstelling m.b.t. CO2-reductie voor eigen gebouwen en technische infrastructuur wordt verhoogd van -40% naar -55% CO2-emissies tegen 2030. De scope van deze doelstelling voor CO2-reductie wordt daarnaast uitgebreid naar eigen mobiliteit;
  2. De primaire energiebesparingsdoelstelling wordt aangescherpt naar -3% per jaar vanaf 2023;
  3. Bedoeling is om geen principiële schepencollege- of gemeenteraadsbeslissing meer te nemen m.b.t. lokale heffingen op elektriciteitsmasten en sleuven van ELIA;
  1. Er is een nieuwe uitdaging onder werf 2: 25 fossielvrije renovaties onder de 50 collectieve renovaties per 1.000 wooneenheden tegen 2030.
  2. De inwoners van 50 per 1.000 wooneenheden worden uitgenodigd voor een klimaattafel ter bespreking van een wijkgerichte aanpak voor einde 2024
  3. Er is ook een nieuwe uitdaging onder werf 3: 1,5 in plaats van 1 (semi-) publieke laadequivalenten per 100 inwoners (99.000 laadpunten (CPE)) tegen 2030

LEKP 2.1

In december 2022 werd een addendum toegevoegd aan de tweede versie van het LEKP.

Speerpunten van LEKP 2.1 zijn het versnellen van de uitvoeringsgraad door bijkomende ontzorging voor collectieve renovaties en het opstarten van energiegemeenschappen met sociaal oogmerk namelijk:

  • Realisatie van minstens één thematisch wijkverbeteringscontract waarbinnen een collectieve renovatie wordt gefaciliteerd voor einde 2025. Een thematisch wijkverbeteringscontract kenmerkt zich door 4 elementen: (1) het is gericht op de uitvoering van een collectieve renovatie, (2) het betreft een nieuwe samenwerkingsvorm, (3) binnen een specifieke wijk, (4) met oog voor sociale diversiteit.
  • Opmaak van een voorgesteld renovatietraject op maat van elke bewoner waar de klimaattafel georganiseerd wordt, voor 50 per 1.000 huishoudens en dit voor einde 2025.
  • Een verdubbeling en versnelling voor de doelstelling: ‘1 coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners tegen 2030’: minstens 36 kWp in plaats van 18 kWp per 500 inwoners, waarvan 18 kWp per 500 inwoners wordt gerealiseerd voor einde 2025.
  • Toegang tot de activiteiten van een energiegemeenschap operationaliseren voor 1 per 500 inwoners voor einde 2025.

 

SOLVA biedt ondersteuning aan je gemeente bij de doelstellingen van het klimaatpact

Vraag er gerust naar!

Jouw SOLVA experten

SOLVA projecten